CLI là gì? Lý do bạn nên dùng giao diện dòng lệnh CLI
- 13/09/2022
- LANIT JSC
Khái niệm CLI không hề xa lạ với các lập trình viên giàu kinh nghiệm. Nhưng đối với các lập trình viên mới thì đây vẫn là một câu hỏi lớn. Nếu các bạn đang cần một lời giải chi tiết nhất thì hãy theo dõi bài viết này. LANIT sẽ giải đáp cho các bạn.
1. CLI là gì?
CLI (Command-Line Interface) là giao diện dòng lệnh cho phép người dùng gõ các lệnh văn bản. Thông qua các cài đặt lệnh từ bàn phím, máy tính sẽ biết và thực hiện các công việc theo lệnh cụ thể.
Bạn có thể tham khảo một số CLI phổ biến hiện nay như:
- Bash (Linux, macOS).Cho phép người dùng thực hiện các lệnh, quản lý tệp, viết script để tự động hóa quy trình. Lệnh cơ bản: ls, cd, cp, grep, chmod, chow.
- Cmd (Windows): Để thực hiện các tác vụ cơ bản trên Windows. Lệnh cơ bản: cd, copy, del, ipconfig.
- PowerShell (Window và có phiên bản cho Linux, MacOS): Hỗ trợ cho các lệnh mạnh mẽ và có khả năng script hóa tiên tiến. Lệnh cơ bản: Get-Command, Get-Process,
- Git Bash (Windows): Cho phép người dùng sử dụng các lệnh Git và Linux cơ bản trên Windows. Lệnh cơ bản: git status, git push, ls, cd.
- Terminal (macOS): cho phép thao tác với tệp, chạy Script, quản lý các tác vụ trên MacOS. Lệnh cơ bản: ls, cd, cp, open,
WSL (Windows) Cho phép người dùng chạy Linux trên Windows mà không cần tạo máy ảo. Lệnh cơ bản: apt, ls, cd, cp, rm.
2. Lịch sử phát triển của CLI
Từ những năm 1960, CLI đã được biết đến và sử dụng rộng rãi. Thời điểm đó, chúng ta chỉ có bàn phím làm thiết bị nhập liệu và màn hình máy tính để hiển thị thông tin văn bản.
Các hệ điều hành như MS-DOS sử dụng CLI làm giao diện người dùng tiêu chuẩn. Người dùng phải nhập một lệnh trên CLI để thực hiện các tác vụ. Đây là cách duy nhất để người dùng giao tiếp với máy tính.
Nếu người dùng nhập sai lệnh, họ có thể xóa nhầm tệp hoặc vô tình đóng chương trình trước khi lưu công việc của mình. Đây được coi là hạn chế khi sử dụng CLI.
Từ hạn chế đó, Các nhà phát triển đã cho ra đời chuột máy tính. Việc phát minh ra con chuột đánh dấu sự khởi đầu của phương pháp trỏ. Nhấp chuột là cách dễ dàng để tương tác với máy tính một cách an toàn hơn.
Cùng với đó, các hệ điều hành cũng bắt đầu phát triển và chuyển qua sử dụng GUI. Nó đã nhanh chóng trở thành một hiện tượng, bởi GUI giúp sử dụng các nút và menu thể hiện các lệnh dễ dàng hơn. Đây là cách tiếp cận đã được chứng minh rất trực quan với công việc của bạn.
Ngày nay, GUI đã trở thành phương thức tính toán phổ biến. Nó sở hữu một số nút và menu cùng với các lệnh giúp bạn bắt đầu một tác vụ trên hệ thống dễ dàng hơn. Trong GUI, các nút và menu sử dụng đại diện cho các lệnh riêng lẻ khác nhau trên máy tính Linux của bạn.
Hiện nay, đa phần các hệ điều hành kết hợp sử dụng cả CLI và GUI. Mặc dù, GUI phổ biến hơn CLI nhưng vẫn có nhiều máy tính có sự kết hợp của cả hai công cụ dòng lệnh này. Bạn có thể tìm thấy CLI trong hệ điều hành MacOS và hệ thống cũng cung cấp các tính năng của GUI, mang tính thực tế và đồ họa cao hơn cho người dùng.
Trong CLI, người dùng có thể thực hiện thêm văn bản để thực thi các tác vụ trong hệ thống của mình. Đồng thời, thực thi các lệnh xác định cách mà máy tính của bạn sẽ hoạt động. Vào những năm 1970 – 1980, CLI là đầu vào dòng lệnh chính cho các hệ thống Unix, MS-DOS và Apple DOS.
Hiện tại, dù GUI có đồ họa và nâng cao hơn, nhưng các nhà phát triển phần mềm vẫn lựa chọn CLI để định cấu hình hệ thống hoặc cài đặt phần mềm. Đồng thời, có thể sử dụng quyền quản trị hệ thống cùng rất nhiều tính năng khác mà giao diện dòng lệnh GUI không cung cấp.
3. Tính năng nổi bật của CLI
Giao diện dòng lệnh CLI có rất nhiều tính năng khác nhau. Cụ thể:
- Scripting capability: Cho phép người sử dụng viết các phương pháp chạy trên máy chủ hệ thống.
- Command pipe: Cho phép người dùng sử dụng phần đầu của chương trình này thành phần đầu của chương trình khác.
- System variables: Hệ thống các biến được đặt tại lệnh dòng hoặc giá trị được hiển thị.
- Command history: Cho phép người dùng tìm kiếm các lệnh trước đó trong lệnh history mục.
- Các lệnh và cú pháp: Giúp giao diện dòng lệnh CLI hoạt động ổn định theo thời gian. Đồng thời, nó cũng cho phép các tập lệnh có khả năng tương thích ngược lại.
4. Lý do bạn nên dùng giao diện dòng lệnh CLI
Nên sử dụng CLI bởi nó mang lại nhiều lợi ích, đặc biệt là cho các quản trị viên hệ thống, nhà phát triển phần mềm và người dùng có kinh nghiệm. Cụ thể:
4.1 CLI sử dụng ít tài nguyên hơn
Một trong những lý do mà bạn nên dùng dòng lệnh CLI, đó là vì chương trình dựa trên văn bản cần rất ít tài nguyên của máy tính. Điều này có nghĩa là với CLI, bạn có thể thực hiện các nhiệm vụ tương tự với tài nguyên tối thiểu.
4.2 Độ chính xác cao
Bạn có thể sử dụng một lệnh cụ thể để nhắm mục tiêu các điểm đến cụ thể một cách dễ dàng. Chỉ cần bạn không gõ sai lệnh, nó sẽ hoạt động rất chính xác. Điều này giúp bạn đạt được hiệu quả tối ưu trong công việc của mình.
4.3 Thân thiện với các công việc lặp đi lặp lại
GUI mặc dù có những bước phát triển tốt trong những năm qua. Thế nhưng, hệ điều hành này không phải lúc nào cũng cung cấp cho bạn tất cả các menu và nút để thực hiện tất cả các tác vụ. Một trong những lý do của điều này chính là sự an toàn. Bởi vậy, GUI khiến bạn bị choáng ngợp nếu phải làm những công việc lặp đi lặp lại.
Với CLI hoàn toàn khác. Dòng lệnh này cho phép bạn sử dụng một lệnh duy nhất để thực hiện việc lặp lại tự động một cách dễ dàng.
4.4 Khả năng kiểm soát tốt
Hầu hết các hệ điều hành ngày nay ngăn bạn làm xáo trộn quy trình cốt lõi của hệ thống. Windows có trang bị hệ thống bảo vệ và MacOS có SIP (Bảo vệ toàn vẹn hệ thống). Do đó, bạn sẽ không thể thực hiện một số tác vụ được hệ thống bảo vệ. Việc sử dụng giao diện dòng lệnh CLI, sẽ cho phép bạn toàn quyền trong kiểm soát hệ thống của mình.
4.5 Thao tác từ xa
CLI cho phép quản trị viên kết nối và thao tác từ xa với các hệ thống thông qua các công cụ như SSH. Điều này hữu ích cho các doanh nghiệp, khi quản trị viên cần quản lý nhiều máy chủ cùng lúc.
5. So sánh CLI và GUI
| CLI | GUI |
|---|---|
| Cho phép người dùng giao tiếp qua các văn bản đơn thuần | - Đăng ký và duy trì gian hàng hoàn toàn miễn phí. Cho phép người dùng và hệ thống giao tiếp bằng hình ảnh/biểu tượng - Có rất nhiều chương trình khuyến mãi, marketing hấp dẫn thu hút người dùng. - Chăm sóc khách hàng khá tốt, tạo niềm tin mua sắm cho khách hàng. - Mặt hàng chủ yếu ở sàn TMĐT là đồ gia dụng |
| CLI sử dụng bàn phím để thực hiện các lệnh | Kết hợp cả bàn phím và chuột |
| Độ an toàn kém hơn, vì bạn có thể vô tình xóa mất tệp hoặc đóng cửa sổ ứng dụng khi chưa được lưu. | Độ an toàn cao hơn. Bởi khi bạn muốn xóa bỏ tệp hay đóng ứng dụng, GUI luôn gửi tới người dùng các xác nhận “Yes” hoặc “No”. |
| CLI đòi hỏi người dùng phải có trình độ chuyên môn và am hiểu chuyên sâu | GUI sử dụng đơn giản hơn, người dùng chỉ cần quan sát và tìm hiểu một chút là có thể sử dụng được |
| CLI có độ chính xác cao hơn nhưng khá cứng nhắc | GUI linh hoạt hơn trong quá trình sử dụng |
| CLI tiêu thụ bộ nhớ ít hơn, tốc độ nhanh hơn | GUI tiêu thụ nhiều dung lượng bộ nhớ hơn, tốc độ cúng chậm hơn |
| Khả năng tích hợp và mở rộng của CLI tốt hơn và có nhiều tiềm năng phát triển | GUI khó mở rộng và nâng cấp hơn |
Nói tóm lại, CLI và GUI đều là các giao diện dòng lệnh. Tuy nhiên, mỗi dòng lệnh có những ưu và nhược điểm riêng. Tùy theo nhu cầu và sở thích của mình mà các bạn sẽ lựa chọn dòng lệnh phù hợp.
6. Lời kết
Hy vọng qua những chia sẻ trên đây từ LANIT, các bạn có thể hiểu được CLI là gì và những lý do để bạn sử dụng CLI. Nếu bạn cần trợ giúp bất cứ điều gì về giao diện dòng lệnh CLI hoặc cần tư vấn về dịch vụ cho thuê VPS, thuê Hosting giá rẻ liên hệ ngay LANIT nhé!
LANIT Cảm ơn anh chị đã đọc!
