Adware là gì?
Adware hay Advertising Supported Software, là phần mềm hỗ trợ hiển thị các quảng cáo trên mạng. Phần mềm sẽ điều hướng từ quảng cáo tới các website và thu thập dữ liệu marketing. Các hình thức quảng cáo bạn hay gặp đó là pop-up, video, cửa sổ bật lên, thanh quảng cáo, banner…
Adware thường cố gắng tạo doanh thu, tiết kiệm chi phí tối ưu nhất nên thường chứa phần mềm độc hại,…Nếu những mối đe dọa tiềm ẩn ấy xâm nhập thành công thì có thể gây nên ảnh hưởng như:
- Chuyển hướng tới các web không an toàn
- Tự động mở tab khác
- Lấy thông tin người dùng khi chưa được phép
- Gây đơ, lag trang chủ,..
Adware vốn hợp pháp và an toàn khi sử dụng. Tuy nhiên vẫn tiềm ẩn những virus, mã độc nên việc bổ sung kiến thức Adware là gì không hề thừa.
Lịch sử phát triển của Adware là gì?
Adware, hay phần mềm quảng cáo, xuất hiện khoảng năm 1995. Ban đầu, nó bị coi là phần mềm gián điệp vì thu thập thông tin cá nhân mà không có sự đồng ý. Theo thời gian, Adware được hợp pháp hóa và xếp vào nhóm “chương trình không mong muốn”.
Từ cuối những năm 1990, Adware phát triển mạnh mẽ, nhưng thiếu sự kiểm soát. Đến giai đoạn 2005–2008, các nhà phát triển phải chịu áp lực từ cơ quan quản lý và buộc ngừng các hoạt động vi phạm. Đây là bước ngoặt giúp tăng cường bảo vệ người dùng trước phần mềm quảng cáo. Hiện nay, Adware vẫn tồn tại nhưng ít gây hại hơn nhờ các công cụ bảo mật hiện đại.
Phân loại Adware
Chúng ta có thể chia Aware thành 2 loại, đó là:
| Phân loại | Mô tả | Rủi ro |
| Adware chứa mã độc | Phần mềm được thiết kế để lừa đảo, tạo lỗ hổng bảo mật, giúp phần mềm độc hại xâm nhập hệ thống. | – Đánh cắp thông tin cá nhân – Phát tán virus – Giảm hiệu suất thiết bị |
| Adware hợp pháp | Chỉ được cài đặt khi người dùng đồng ý, thường đi kèm lợi ích như mã giảm giá hoặc truy cập miễn phí một phần mềm khác. | – Giúp nhà phát triển kiếm thêm doanh thu – Cung cấp sản phẩm/dịch vụ miễn phí hoặc ưu đãi cho người dùng |
Một số phần mềm Adware nguy hiểm bạn cần chú ý:
- PUP (Potentially Unwanted Program): PUP là chương trình không mong muốn, thường được cài cùng app miễn phí. Nó hoạt động tương tự phần mềm gián điệp hoặc phần mềm độc hại. Gây khó chịu bằng cách hiển thị quảng cáo hoặc làm chậm hệ thống.
- Spyware: Đây là một dạng Adware chuyên theo dõi và ghi lại thông tin cá nhân hoặc lịch sử duyệt web mà người dùng không hề hay biết. Những dữ liệu này sau đó được bán cho bên thứ ba để thu lợi nhuận. Spyware có thể xâm nhập qua các ứng dụng hoặc phần mềm không rõ nguồn gốc.
- MitM (Man-in-the-Middle): Loại Adware này nhắm vào lưu lượng truy cập internet của người dùng, thậm chí cả các kết nối an toàn. Nó đánh cắp thông tin nhạy cảm như mật khẩu hoặc dữ liệu tài chính. Từ đó làm tăng rủi ro bảo mật nghiêm trọng.
Xem thêm:
> Man in the middle là gì? Các Hình Thức Tấn Công & Cách Phòng Tránh
> Spyware là Phần Mềm gì? 6 Cách Nhận Biết
Các dấu hiệu nhận biết thiết bị bị nhiễm Adware
Nhận biết thiết bị của mình bị nhiễm Adware rất dễ dàng nếu bạn đã nắm rõ Adware là gì. Bạn có thể chú ý những dấu hiệu dưới đây:
- Mức sử dụng dữ liệu có biến động lạ
- Điện thoại có dấu hiệu nhanh hết pin hơn
- Nhiều chương trình quảng cáo xuất hiện hơn bình thường
- Màn hình xuất hiện những phần mềm, ứng dụng lạ
- Quảng cáo hiển thị liên tục, không thể tắt hết
- Thanh công cụ, extensions, plugin mới xuất hiện trong trình duyệt
- Hay bị chuyển hướng đến web quảng cáo
Cách phòng tránh Adware hiệu quả
Vậy làm thế nào để ngăn chặn Adware hiệu quả? Việc bảo vệ thiết bị an toàn cũng chính là bảo vệ chính bạn. LANIT sẽ bật mí bạn những phương pháp phòng tránh sau:
- Cài đặt anti-spyware, antivirus
- Bật tính năng chặn pop-up
- Không dùng torrent hay download website bất hợp pháp
- Kiểm tra những gì đã tải xuống, đừng bỏ qua các điều khoản. Chịu khó đọc sẽ giúp bạn tránh những vấn đề độc hại
- Nếu thấy đường link lạ hay website thì tốt nhất không nên ấn vào.
- Các quảng cáo chỉ nên dừng ở việc “xem”, bạn có thể tìm hiểu riêng thay vì ấn vào quảng cáo. Bạn không thể biết quảng cáo đó có chứa phần mềm độc hại không.
Làm thế nào để loại bỏ Adware ra khỏi thiết bị?
Để loại bỏ Adware khỏi thiết bị, trước tiên, bạn hãy kiểm tra lại toàn bộ ứng dụng đã cài đặt. Nếu phát hiện ứng dụng nào lạ hoặc không nhớ đã tải, hãy gỡ bỏ ngay vì đó có thể là nguồn gốc của vấn đề. Tiếp theo, hãy sử dụng phần mềm bảo mật như Malwarebytes hoặc Kaspersky để quét toàn bộ thiết bị, đảm bảo Adware bị loại bỏ hoàn toàn.
Đừng quên kiểm tra trình duyệt của bạn, đặc biệt là các tiện ích mở rộng. Những tiện ích lạ hoặc không cần thiết nên được gỡ bỏ để tránh bị Adware lợi dụng. Sau đó, làm sạch hệ thống bằng cách xóa bộ nhớ đệm và lịch sử trình duyệt, thậm chí khôi phục cài đặt trình duyệt nếu cần.
Cuối cùng, hãy đảm bảo mọi phần mềm và hệ điều hành trên thiết bị luôn được cập nhật, vì các bản vá mới thường giúp vá các lỗ hổng mà Adware có thể khai thác. Và nhớ nhé, chỉ tải ứng dụng từ nguồn chính thức để tránh gặp lại tình trạng này!
Câu hỏi thường gặp
Adware có nguy hiểm không?
Adware không nguy hiểm như các loại mã độc khác, nhưng vẫn tiềm ẩn rủi ro. Nó có thể làm giảm hiệu suất thiết bị, gây phiền toái với quảng cáo liên tục và đôi khi mở ra lỗ hổng cho các phần mềm độc hại khác.
Một số công cụ hữu ích chống Adware là gì?
Bạn có thể sử dụng các công cụ như Malwarebytes, Kaspersky, hoặc Bitdefender để phát hiện và loại bỏ Adware. Ngoài ra, cài đặt tiện ích chặn quảng cáo như AdBlock cũng giúp hạn chế nguy cơ từ Adware.
Adware có phải virus không?
Adware không phải virus. Nó là một loại phần mềm quảng cáo thường không gây hại trực tiếp nhưng có thể đi kèm mã độc hoặc dẫn đến các trang web không an toàn.
Adware có thể lây lan qua mạng không?
Adware thường không tự lây lan qua mạng. Tuy nhiên nó có thể phát tán thông qua các tệp tải về từ internet, email giả mạo, hoặc các trang web không an toàn.
Lời kết
Với những chia sẻ trên, LANIT hy vọng đã giúp bạn hiểu rõ hơn về Adware là gì cũng như cách loại bỏ dễ dàng. Bạn có thể gặp Adware rất nhiều nhưng đừng lo vì phần mềm này vẫn lành tính và không chứa quá nhiều mã độc. Nếu bạn còn thắc mắc, hãy để lại bình luận hoặc liên hệ LANIT để được giải đáp nhanh nhất nhé!
