Ngôn ngữ html là gì? HTML dùng để làm gì?
HTML là viết tắt của thuật ngữ gì? HTML là ngôn ngữ đánh dấu siêu văn bản, viết tắt cửa từ “Hypertext Markup Language“,được sử dụng để tạo và cấu trúc các phần trong trang web chẳng hạn như các đoạn văn bản, hình ảnh, bảng, đường link, tệp âm thanh và video.
Ngôn ngữ HTML là một ngôn ngữ đánh dấu, không phải là một ngôn ngữ lập trình nên không có khả năng thực hiện các chức năng động. Thay vào đó, HTML giống như một công cụ định dạng, tương tự như phần mềm Microsoft Word, được sử dụng để định dạng các thành phần trên trang web.
Quan tâm: XML-RPC là gì? Tại Sao nên Vô Hiệu Hóa XML-RPC NGAY LẬP TỨC?
Cách thức hoạt động của ngôn ngữ HTML
HTML (Hypertext Markup Language) hoạt động bằng cách sử dụng các thẻ và thuộc tính để định dạng và hiển thị các phần tử trên trang web. Một trang HTML bao gồm các thẻ HTML và nội dung được đặt giữa các thẻ đó.
Ví dụ
- Thẻ “p” đại diện cho đoạn văn bản trong một đoạn,
- Thẻ “img” đại diện cho hình ảnh,
- Thẻ “a” đại diện cho một liên kết,….
Mỗi thẻ HTML sẽ có tác dụng và cú pháp riêng, được đặt giữa các ký tự “<” và “>”. Nội dung của thẻ được đặt giữa các cặp thẻ mở và thẻ đóng, được đặt giữa các ký tự “<” và “>” và được phân biệt bằng dấu “/”. Ví dụ, để tạo một đoạn văn bản, bạn sử dụng thẻ “p” như sau:
<p>Đây là một đoạn văn bản.</p>Ngoài ra, HTML còn sử dụng các thuộc tính để định dạng và tùy chỉnh các phần tử trên trang web.
Ví dụ,
- Thuộc tính “href” được sử dụng để chỉ định đường dẫn của liên kết,
- Thuộc tính “src” được dùng để chỉ định đường dẫn của video hoặc hình ảnh,….
Khi trình duyệt web hiển thị một trang HTML, nó sẽ tải và phân tích các thẻ HTML và các thuộc tính để hiển thị các phần tử trên trang web theo cách được định dạng trong mã HTML.
Ưu điểm – Hạn chế của ngôn ngữ HTML
Một số ưu điểm và hạn chế của ngôn ngữ HTML điển hình như:
Ưu điểm của HTML
- Cộng đồng người dùng lớn, có nhiều tài nguyên để tham khảo.
- HTML miễn phí khi sử dụng mã nguồn mở.
- HTML có cú pháp đơn giản và dễ hiểu, dễ học và sử dụng cho người mới bắt đầu.
- Được hỗ trợ trên hầu hết các trình duyệt web hiện đại, các trang web HTML có thể hiển thị đồng nhất trên các nền tảng khác nhau.
- HTML cho phép tách riêng nội dung và kiểu dáng của trang web, giúp thiết kế và bảo trì trang web dễ dàng hơn.
- Hỗ trợ đa ngôn ngữ: HTML hỗ trợ các ký tự và ngôn ngữ khác nhau, giúp trang web được hiển thị và truy cập trên toàn cầu.
Hạn chế của HTML
- Không thể tạo ra trang web động hoặc ứng dụng web phức tạp như JavaScript hoặc PHP.
- Khó khăn khi quản lý và bảo trì trang web lớn: Khi trang web tăng kích thước, việc quản lý và bảo trì các file HTML trở nên phức tạp.
- Khả năng tương thích giữa các trình duyệt không đồng đều: Một số trình duyệt có thể không hỗ trợ các tính năng HTML mới nhất, dẫn đến sự khác biệt trong cách hiển thị trang web trên các trình duyệt.
- HTML không có tính năng định dạng phức tạp như các công cụ đồ họa: Do đó, việc tạo ra các thiết kế phức tạp hoặc đẹp mắt trên trang web có thể khó khăn hơn so với các công cụ thiết kế khác.
HTML có vai trò gì trong lập trình web?
HTML đóng vai trò quan trọng trong lập trình web vì nó cho phép lập trình viên xác định cấu trúc, định dạng nội dung và các thành phần trên trang web như văn bản, hình ảnh, video, liên kết,….
Các trình duyệt web sử dụng ngôn ngữ HTML để hiển thị các trang web. Khi lập trình viên tạo ra các trang web, họ sử dụng các thẻ HTML để chỉ định cách hiển thị nội dung trên trang web. Thẻ HTML là các đoạn mã được đặt giữa cặp dấu ngoặc nhọn < >, đồng thời nó có thể chứa các thuộc tính để định dạng nội dung.
HTML là ngôn ngữ đầu tiên được học trong quá trình học lập trình web và là nền tảng cho các ngôn ngữ và công nghệ web khác như CSS (Cascading Style Sheets) và JavaScript.
Bố cục file HTML
Các thành phần cốt lõi của HTML bao gồm thẻ và phần tử. Các thẻ sử dụng để chỉ định cách hiển thị nội dung trên trang web và được bao quanh bởi các dấu ngoặc nhọn hoặc dấu “nhỏ hơn” và “lớn hơn”. Trình duyệt đọc các thẻ này để hiển thị nội dung trên trang web.
Để tạo cấu trúc cơ bản của một trang HTML, cần sử dụng các thành phần sau theo thứ tự:
- Khai báo loại tài liệu (DTD): <!DOCTYPE html>. Đây là đoạn mã xuất hiện ở đầu hoặc trên cùng của tài liệu HTML để trình duyệt nhận biết phiên bản HTML nào được dùng để tạo trang.
- Phần tử gốc HTML: <html>. Được viết bên dưới DTD, phần tử này như “thùng chứa chính” chứa tất cả các phần tử khác trên trang web.
- Phần head: <head>. Nằm giữa các cặp thẻ <html> và <body>, phần head chứa các siêu dữ liệu mô tả thông tin về trang web. Gồm tiêu đề trang web, cách các thành phần sẽ hiển thị trong trình duyệt, các tài nguyên được liên kết với trang HTML, từ khóa, tác giả và mô tả trang.
- Phần body: <body>. Là phần chính của tài liệu, chứa thông tin mà trình duyệt hiển thị trên màn hình. Gồm tiêu đề trang, logo, điều hướng chính và thanh tìm kiếm, nội dung chính bao gồm tiêu đề hoặc tiêu đề bài viết, nội dung bài viết, ngày đăng, tác giả,…, các thanh bên hiển thị tiện ích con và điều hướng thứ cấp, chân trang cung cấp thông tin liên hệ, bản quyền, liên kết xã hội và điều hướng cấp ba.
Các thuật ngữ lập trình ngôn ngữ HTML phổ biến
Một tập tin HTML bao gồm nhiều thẻ khác nhau, mỗi thẻ có tác dụng riêng để hoàn thiện cấu trúc của trang web. Để giúp dễ hiểu hơn về cấu trúc thẻ HTML, dưới đây là một ví dụ mã code:
<!DOCTYPE html> <html>
xml
<head>
<title>Tiêu đề trang web</title>
</head>
<body>
<h1>Tiêu đề chính</h1>
<h2>Tiêu đề phụ</h2>
<p>Đoạn văn bản đầu tiên</p>
</body>Trong đó:
- <!DOCTYPE html>: Là thẻ tag khai báo kiểu dữ liệu sẽ được hiển thị trên trình duyệt của người dùng.
- <html> và </html>: Đây là cặp thẻ tag bắt buộc, thành phần element cấp cao nhất, có chức năng đóng gói toàn bộ nội dung trang HTML.
- <head> và </head>: Là thẻ tag thực hiện khai báo về các thông tin meta trang web, ví dụ như tiêu đề hay bộ mã ký tự.
- <title> và </title>: Là cặp thẻ tag bên trong thẻ <head>, có chức năng khai báo tiêu đề trang.
- <body> và </body>: Cặp thẻ tag này thực hiện việc đóng gói toàn bộ nội dung sẽ được xuất hiện trên trang web.
- <h1></h1>, <h2></h2>: Là các thẻ tag định dạng dữ liệu ở dạng tiêu đề. Nó có 6 cấp độ từ <h1> đến <h6>. Trong đó, <h1> là tag lớn nhất, còn <h6> là cấp thấp nhất.
- <p> và </p>: Đây là cặp thẻ tag dùng để chứa nội dung văn bản của trang.
Các loại ngôn ngữ HTML hiện nay
Hiện nay, HTML có 3 phiên bản chính đang được sử dụng rộng rãi trên các trang web, đó là HTML5, HTML 4 và XHTML.
HTML5:
HTML5 là phiên bản mới nhất của ngôn ngữ HTML, hỗ trợ đa phương tiện như video, âm thanh, hình ảnh động, cung cấp các thẻ mới cho phép tạo ra web động và tương tác hơn. HTML5 cũng được thiết kế để hoạt động tốt trên nhiều thiết bị, bao gồm cả điện thoại di động và máy tính bảng.
XHTML:
XHTML là phiên bản mở rộng của ngôn ngữ đánh dấu siêu văn bản (markup language) – Extensible HyperText Markup Language. XHTML được thiết kế để thay thế HTML với cú pháp chặt chẽ hơn. Điều đặc biệt của XHTML là mọi phần tử đều phải được đóng bằng thẻ đóng hoặc cú pháp tự đóng riêng và phân biệt được chữ in hoa và chữ in thường, điều mà HTML không có.
HTML4:
HTML4 là phiên bản thứ 4 của ngôn ngữ đánh dấu siêu văn bản và được ra mắt vào năm 1997. Phiên bản này được xuất bản với tư cách là một W3C Recommendation. HTML 4 hỗ trợ nhiều phần tử và thuộc tính khác nhau để hiển thị trên trình duyệt web.
Tag HTML thường sử dụng
Các tag thông dụng trong ngôn ngữ HTML bao gồm:
Trong tệp HTML, có các tag cấp khối (block-level tags) và tag cấp nhỏ (inline tags) được sử dụng chủ yếu.
- Tag cấp khối (block-level tags) chiếm phần lớn không gian trên trang web và bắt đầu một dòng mới trên trang. Có ba loại tag cấp khối là <html></html>, <head></head>, và <body></body>.
- Tag cấp nhỏ (inline tags) chiếm một phần nhỏ hơn trên trang web và không bắt đầu một dòng mới trên trang. Tag này được sử dụng để định dạng và thiết lập bố cục cho nội dung trong thẻ cấp khối.
Có nhiều loại tag cấp nhỏ trong HTML. Ví dụ, tag <strong></strong> được sử dụng để định dạng chữ in đậm, tag <em></em> được sử dụng để định dạng chữ in nghiêng. Khi cần tạo liên kết đến một trang web khác, bạn có thể sử dụng tag <a></a> với thuộc tính href để chỉ định đường dẫn.
Ví dụ:
<a href=”https://example.com/”>Click me!</a>
Sự khác nhau giữa HTML và HTML5
HTML (Hypertext Markup Language) và phần mềm HTML5 là hai phiên bản khác nhau của ngôn ngữ đánh dấu siêu văn bản (markup language) được sử dụng để tạo ra các trang web.
Điểm khác nhau giữa HTML và phần mềm lập trình HTML5 bao gồm:
- Hỗ trợ đa phương tiện: HTML5 hỗ trợ đa phương tiện như video và âm thanh, trong khi HTML chỉ hỗ trợ ảnh tĩnh.
- Tag mới: phần mềm lập trình HTML5 cung cấp nhiều tag mới để giúp tạo ra các trang web động và tương tác hơn, bao gồm <video>, <audio>, <canvas>, <article>, <header>, <footer> và <nav>.
- Hỗ trợ đa thiết bị: HTML5 được thiết kế để hoạt động tốt trên nhiều thiết bị, bao gồm cả điện thoại di động và máy tính bảng, trong khi HTML chỉ hỗ trợ trên các thiết bị máy tính.
- Định dạng tài liệu: HTML5 có khả năng hỗ trợ định dạng tài liệu tốt hơn, có thể dễ dàng tạo ra các trang web đơn giản và dễ đọc hơn.
- Mã hóa âm thanh và video: HTML5 cho phép mã hóa âm thanh và video trực tiếp trong trang web, giúp giảm thiểu việc phải sử dụng các plugin như Flash hay Silverlight.
- Hỗ trợ lưu trữ trên máy tính người dùng: HTML5 hỗ trợ lưu trữ trên máy tính người dùng bằng cách sử dụng localStorage và sessionStorage, giúp giảm thiểu việc phải lưu trữ dữ liệu trên server.
HTML, CSS và JavaScript có mối liên hệ như thế nào?
HTML, CSS và JavaScript có mối quan hệ tương hỗ và cần được kết hợp để tạo ra một trang web hoàn chỉnh. Các chức năng cụ thể của từng công nghệ như sau:
- HTML: đóng vai trò xây dựng cấu trúc và nội dung cho trang web bằng cách sử dụng các thẻ để định nghĩa các phần tử trên trang web.
- CSS: Đóng vai trò thiết kế và định dạng giao diện cho trang web bằng cách sử dụng các quy tắc định dạng để thiết lập màu sắc, font chữ, độ rộng,… cho các phần trên trang web.
- JavaScript: Đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra các chức năng động và tương tác trên trang web. Nó giúp xác định các hoạt động và phản hồi từ người dùng bằng cách sử dụng các sự kiện và hàm. Ví dụ, JavaScript có thể được sử dụng để tạo ra các hiệu ứng động, các form kiểm tra đầu vào của người dùng, các thanh điều hướng,….
Phần mềm hỗ trợ việc lập trình HTML hiệu quả?
Để lập trình HTML hiệu quả và tiết kiệm thời gian, có nhiều phần mềm hỗ trợ như:
- Sublime Text: là phần mềm viết code dựa trên ngôn ngữ Python và C++, giúp người dùng tiết kiệm thời gian nhờ nhiều plugin và có thể sử dụng phiên bản miễn phí hoặc tính phí.
- PHP designer: ra mắt năm 1998 và rất được lập trình viên ưa chuộng, hỗ trợ hơn 20 ngôn ngữ và giúp viết code, thiết kế web PHP.
- Dreamweaver: là phần mềm được sử dụng rộng rãi trong giảng dạy và có thiết kế chuyên nghiệp, đầy đủ tính năng cần thiết, hỗ trợ nhiều ngôn ngữ lập trình.
- Notepad++: tạo ra môi trường lập trình tiện lợi, nhỏ gọn và hỗ trợ nhiều ngôn ngữ lập trình như HTML, PHP, CSS, Java, C++, C#, XML, Pascal,….
Kết luận
Với sự phổ biến của internet và sự phát triển không ngừng của công nghệ, việc học và nắm vững ngôn ngữ HTML là gì rất cần thiết nếu bạn muốn thiết kế và phát triển các trang web chuyên nghiệp. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng HTML chỉ là một phần trong quá trình xây dựng một trang web hoàn chỉnh và để đạt được mục tiêu đó, bạn cần phải học thêm nhiều ngôn ngữ lập trình khác.
Chúc bạn thành công!
