Qakbot là gì?
Qakbot hay còn được biết đến với nhiều các tên khác như QBot, QuakBot, Pinkslipbot. Đây là môt phần mềm độc hại dạng module có khả năng mở cửa sau (backdoor). Được phát hiện lần đầu tiên vào năm 2008, Qakbot là một trojan ngân hàng dùng để đánh cắp thông tin xác thực và liên tục được cập nhật trong suốt vòng đời của nó.
Đến năm 2021, nó được CISA ghi nhận là một trong những chủng phần mềm độc hại nhất, nó đánh cắp các dữ liệu nhạy cảm và tự lan truyền đến các hệ thống khác trên mạng. Nó cũng cung cấp khả năng thực thi mã từ xa (RCE), cho phép kẻ tấn công thực hiện thủ công cuộc tấn công để đạt mục tiêu như quét mạng bị xâm phạm, tiêm nhiễm phần mềm tống tiền. Qakbot đã phát triển theo thời gian, là một mối đe dọa dai dẳng và đa năng.
Cách thức hoạt động của Qbot Malware
Qakbot chủ yếu lây lan qua các chiến dịch email Spam, lừa đảo hoặc khai thác lỗ hổng và tấn công nội bộ. Nó có thể được phân phối qua email độc hại theo nhiều cách khác nhau, bao gồm các liên kết độc hại và nhiều loại tệp đính kèm khác nhau. Ngoài ra, khi đã có chỗ đứng trong mạng, Qbot có thể tự lây lan theo chiều ngang qua mạng để lây nhiễm các máy khác.
Sau khi đã vào bên trong hệ thống, Qbot Malware có thể thực hiện một số hành động khác nhau như:
- Thu thập và đánh cắp thông tin đăng nhập của người dùng đã lưu và các dữ liệu nhạy cảm khác.
- Tìm kiếm mật khẩu đã lưu trữ ở trong bộ nhớ đệm của trình duyệt
- Theo dõi các thao tác gõ bàn phím của người dùng
- Tải xuống và cài đặt các phần mềm độc hại khác
- Cung cấp quyền truy cập cửa sau vào máy tính bị nhiễm
Chính vì Qakbot có khả năng mở rộng phạm vi, cùng khả năng tích hợp và phát triển liên tục nên khiến nó trở thành mối đe dọa hàng đầu với an ninh mạng của cá nhân/doanh nghiệp. Bằng cách thu thập các email trước đó từ các máy bị nhiễm, nó có thể cải thiện độ tin cậy cho các mail spam, lừa đảo thông qua việc ngụy trang thành các email hợp lệ.
Sau khi kẻ tấn công xâm phạm thông tin đăng nhập tài khoản ngân hàng trực tuyến của người dùng, nó có thể sử dụng quyền truy cập cửa sau để thực hiện các giao dịch từ một địa chỉ IP được nguy trang như web ngân hàng uy tín.
Tại sao Qbot Malware lại nguy hiểm?
Qbot Malware là một loại phần mềm độc hại có mối nguy hiểm bởi vì những lý do sau:
- Chức năng đa dạng và tinh vi: Nó được thiết kế để đánh cắp thông tin tài chính, hỗ trợ các phần mềm độc hại nguy hiểm khác.
- Khả năng tự cập nhật và thích nghi để tránh bị phát hiện bởi các phần mềm bảo mật, khiến nó khó phát hiện hơn.
- Khả năng lẩn tránh hiệu quả: Nó sử dụng các phương pháp mã hóa, làm nhiễu thông tin để che giấu hoạt động của mình. Nó còn có thể vô hiệu hóa hoặc bỏ qua các phần mềm diệt virus và tường lửa trên thiết bị bị nhiễm.
- Lây nhiễm rộng rãi và nhanh chóng
- Ảnh hưởng tài chính nghiêm trọng qua các giao dịch trái phép, tiêu tốn khoản chi phí lớn của doanh nghiệp để điều tra, khắc phục hậu quả cũng như gây mất uy tín của doanh nghiệp trong mắt khách hàng.
- Qbot khai thác quyền kiểm soát hệ thống của nạn nân để thực hiện các cuộc tấn công khác hoặc phát tán phần mềm độc hại.
- Là mối đe dọa đến toàn bộ mạng lưới của doanh nghiệp, nó có thể mở cửa sau để kể tấn công truy cập từ xa vào hệ thống, tạo cơ hội cho các cuộc tấn công quy mô lớn như Ransomware, Chiếm đoạt email doanh nghiệp.
- Qbot có khả năng gây hại lâu dài với hệ thống nếu không có các khắc phục kịp thời.
Dấu hiệu nhận biết của một cuộc tấn công Qakbot
Việc nhận biết sớm các dấu hiệu của một cuộc tấn công Qakbot là điều hết sức quan trọng để giảm thiệt hại. Sau đây là một số dấu hiệu phát hiện điển hình bạn có thể tham khảo:
- Thiết bị chạy chậm bất thường, hiệu suất máy tính kém
- Xuất hiện các tệp hoặc chương trình lạ, không rõ nguồn gốc trên hệ thống của bạn
- Lưu lượng mạng từ các IP không xác định hoặc giao tiếp với các máy chủ từ xa mà không rõ mục đích
- Có cảnh báo của các phần mềm diệt virus hoặc tường lửa về các tệp, chương trình đáng ngờ
- Nhận được các email chứa các tệp đính kèm, liên kết đáng ngờ, các email liên quan đến vấn đề tài chính, hóa đơn,…
- Xuất hiện các email lừa đảo từ các thành viên nội bộ để gửi tới các thành viên khác.
- Dấu hiệu đăng nhập tài khoản email, ngân hàng từ các IP lạ.
- Tài khoản bị khóa hoặc báo lỗi do nhiều lần thử đăng nhập thất bại
- Xuất hiện các giao dịch trái phép, không rõ nguồn gốc trên tài khoản ngân hàng, ví điện tử
- Quyền truy cập vào tệp hoặc thư mục bị thay đổi khi không được phép
- Tường lửa hoặc phần mềm bảo mật bị vô hiệu hóa.
- Lưu lượng mạng nội bộ tăng bất thường, nhất là giữa các máy trạm.
- Máy tính bị nhiễm có thể lây lan sang các thiết bị khác trong mạng nội bộ thông qua chia sẻ tệp hoặc khai thác lỗ hổng.
Biện pháp bảo vệ chống lại Qbot Malware
Tương tự các phần mềm độc hại khác, các tổ chức và cá nhân cần thực hiện các bước để quản lý các mối đe dọa của Qbot bằng một số các biện pháp bảo mật sau:
- Đào tạo nhân sự: Do Qbot Malware chủ yếu lây lan qua email độc hại nên các tổ chức cần đào tạo nhân viên của mình cách nhận dạng các email lừa đảo, tuyệt đối không mở các file lạ, click vào các tệp đính kèm đáng ngờ để chống lại việc bị tấn công bởi Qbot.
- Bảo mật Email: Kiểm tra nội dung email để tìm kiếm liên kết và tệp đính kèm độc hại, giúp xác định và năng chặn Qakbot sớm trước khi nó xâm nhập đến hệ thống của bạn.
- Bảo mật điểm cuối: Giúp xác định và ngăn chặn Qakbot khỏi việc cài đặt ngay từ đầu hoặc giúp khắc phục các lây nhiễm hiện có.
- Sử dụng mật khẩu mạnh: Bạn nên sử dụng mật khẩu mạnh, dài, khó đoán và ngẫu nhiên để các phần mềm độc hại khó khăn hơn trong việc bẻ khóa mật khẩu của bạn để xâm nhập hệ thống.
- Xác thực đa yếu tố (MFA): Triển khai giải pháp xác thực MFA giúp các trang web ngân hàng và các hệ thống khó khăn hơn để truy cập vào tài khoản người dùng.
- Bảo mật web: Doanh nghiệp nên sử dụng các giải pháp bảo mật web giúp xác định và chặn các kết nối đáng ngờ đến các tổ chức tài chính từ máy tính của công ty.
Kết luận
Trên đây, LANIT đã chia sẻ chi tiết về Qakbot – một loại Malware nguy hiểm và phổ biến cho hệ thống ngân hàng trực tuyến, là đe dọa cả cá nhân/tổ chức ở quy mô toàn cầu. Cần áp dụng các biện pháp bảo mật mà LANIT đã gợi ý trên để sớm phát hiện và loại bỏ Qbot, tránh để nó làm ảnh hưởng, gây nguy hại đến hệ thống của bạn.
Nếu bạn đang cần tư vấn về các giải pháp bảo mật hệ thống khi thuê VPS, thuê Server riêng tại LANIT, liên hệ ngay để được hỗ trợ sớm nhất nhé!
