Clean code là gì?
Clean code là thuật ngữ dùng để chỉ mã dễ đọc, dễ hiểu, dễ bảo trì và dễ mở rộng. Đây là một phương pháp viết mã quan trọng trong lập trình được nhiều làm theo, giúp người khác dễ tiếp cận, sửa đổi và phát triển mã hiệu quả về lâu dài.
Clean Code thường có các đặc điểm sau:
- Dễ đọc: Code phải dễ hiểu với cả người viết lẫn người khác, các biến, hàm, lớp được đặt tên rõ ràng
- Đơn giản: Code cần đơn giản, giải quyết định mục đích, vấn đề
- Tổ chức tốt: Cấu trúc mã rõ ràng, dễ điều hướng và mở rộng, các mã được chia nhỏ gọn và có mục đích duy nhất
- Tính nhất quán: Phong cách viết mã đồng nhất, tránh lộn xộn
- Kiểm thử dễ dàng: Viết mã cần dễ dàng cho việc viết và chạy các bài test
- Tránh lặp lại: Việc lặp mã gây khó khăn cho việc bảo trì và dễ gây lỗi khi cần thay đổi
- Không chứa mã thừa: Mã không sử dụng hoặc không còn liên quan cần được loại bỏ.
Lợi ích khi viết mã theo phong cách Clean Code
Khả năng đọc và bảo trì mã:
Clean Code cần được thể hiện sự rõ ràng, nên nó giúp việc đọc hiểu và sửa đổi dễ dàng hơn. Từ đó giảm thời gian cần thiết để nắm bắt chức năng mã, tiết kiệm thời gian phát triển. Mặt khác, việc bảo trì mã cũng dễ dàng và nhanh chóng hơn, làm tăng năng suất cho các giai đoạn phát triển về sau của dự án. Từ đó, lập trình viên có thể tập trung hơn vào các vấn đề quan trọng khác. Clean code cũng giúp việc kiểm tra và Kiểm thử mã nhanh chóng, đơn giản hơn, giảm rủi ro và sai sót mã.
Tăng khả năng tái sử dụng và mở rộng
Clean code được viết thành các đơn vị nhỏ, có chức năng rõ ràng nên giúp lập trình viên có thể tái sử dụng hoặc mở rộng chúng để thêm tính năng mới hoặc dùng cho dự án mới. Clean code cũng giúp việc tích hợp và hợp tác với các mã nguồn khác dễ dàng hơn.
Tăng giá trị và uy tín của lập trình viên, dự án
Clean code tuân thủ các tiêu chuẩn mã hóa đã thiết lập và mã được viết với cấu trúc tốt. Điều này giảm nguy cơ lỗi, tăng chất lượng dự án phần mềm và độ tin cậy. Nó cũng thể hiện được tinh thần trách nhiệm và sự chuyên nghiệp của đội ngũ lập trình viên. Clean code cũng giúp tạo ấn tượng với khách hàng, đối tác và nhà tuyển dụng, làm tăng giá trị và uy tín của lập trình viên.
Gỡ lỗi và giải quyết vấn đề nhanh chóng:
Clean Code được thiết kế rõ ràng và đơn giản, giúp cho việc định vị và hiểu các phần cụ thể của cơ sở mã một cách dễ dàng. Mặt khác, nó cũng gúp dễ dàng xác định lỗi cũng như các giải quyết vấn đề nhanh chóng.
Dễ trao đổi và thể hiện sự chuyên nghiệp của nhóm:
Với những dự án cần sự đóng góp của nhiều thành viên thì việc rõ ràng và nhất quán khi viết mã là điều quan trọng. Thêm vào đó, thông qua mã nguồn, chúng ta cũng sẽ phần nào đánh giá được sự chuyên nghiệp của nhóm phát triển với dự án đang phát triển. Bằng cách tuân thủ các tiêu chuẩn mã đã thiết lập, các nhà phát triển sẽ dễ dàng hiểu được công việc của nhau và làm việc nhóm hiệu quả hơn.
Nguyên tắc cơ bản để viết Clean Code hiệu quả
- Hiểu rõ ý định của mình: Trước khi viết Code, bạn cần chắc chắn mình hiểu rõ ý đồ khi viết mã của bạn, để giúp bạn viết code một cách rõ ràng, dễ hiểu và logic.
- Sử dụng biến – hàm có nghĩa: Tên biến, hàm và lớp phải được đặt rõ ràng, thống nhất và phản ánh đúng mục đích hành vi của chúng. Điều này giúp cho Mã dễ hiểu hơn với người khác. Tránh sử dụng các từ viết tắt, số hoặc ký tự không cần thiết.
- Viết các hàm ngắn, chỉ làm một việc: Mỗi hàm nên thể hiện một nhiệm vụ duy nhất để đạt hiệu quả. Giúp các hàm dễ hiểu, dễ đọc và dễ bảo trì hơn cũng như dễ kiểm tra hơn. Nếu hàm được viết dài và phức tạp, bạn nên thay đổi cho nó đơn giản hơn bằng cách chia nó thành các hàm nhỏ, dễ quản lý.
- Sử dụng chú thích hợp lý và có nghĩa: Các chú thíchtrong mã giúp người đọc dễ đọc và hiểu nó hơn. Tuy nhiên, bạn cần dùng nó một các hợp lý, tránh sử dụng quá nhiều, hoặc chú thích những điều hiển nhiên ai cũng biết. Việc chú thích quá nhiều hoặc không rõ ràng làm cho mã trở nên lộn xộn và lỗi thời, gây ra các nhầm lẫn, khiến mã khó đọc hơn.
- Tuân thủ quy ước chung về viết mã: Viết mã cần tuân thủ các quy ước chung về cú pháp, khoảng cách, thụt lề,…hoặc các công cụ hỗ trợ để format mã theo các tiêu chuẩn đã định trước.
- Tránh lặp mã: Viết mã cần tránh việc lặp lại một mã nhiều lần, thay vào đó hãy sử dụng lại mã của bạn bằng các hàm, lớp, module khác, giúp mã của bạn hiệu quả, nhất quán và dễ bảo trì hơn. Đồng thời, nó cũng giảm nguy cơ lỗi và sửa lỗi hơn.
- Tái cấu trúc mã liên tục: Thường xuyên xem xét và cấu trúc lại mã để nhằm tối ưu cấu trúc, khả năng đọc và bảo trì của mã.
- Kiểm soát phiên bản: Hệ thống kiểm soát phiên bản theo dõi sát sao các thay đổi với mã, cho phép bạn hiểu được sự phát triển của mã và quay lại phiên bản trước nếu cần. Điều này đảm bảo an toàn để tái cấu trúc mã và ngăn ngừa việc xóa hoặc vô tình ghi đè mã.
Code Smell là gì và mối quan hệ với Code Clean
Code Smell là thuật ngữ mô tả những dấu hiệu trong mã nguồn cần được cải thiện. Đây thường là dấu hiệu của vấn đề tiềm ẩn trong mã ảnh hưởng đến khả năng đọc, bảo trì và hiệu quả của mã.
Code Smell và Code Clean có mối quan hệ chặt chẽ. Cả hai thuật ngữ này đều liên quan đến chất lượng mã và cách viết mã sao cho nó dễ đọc, dễ bảo trì và đảm bảo hiệu quả mã.
Việc bạn tuân thủ các nguyên tắc viết mã Clean Code sẽ giúp giảm thiểu hoặc loại bảo Code Smell, giúp tái cấu trúc mã, đảm bảo chất lượng mã, giúp dễ dàng bảo trì và mở rộng mã.
Lời kết
Trên đây, LANIT đã chia sẻ chi tiết thông tin về Code Clean – thuật ngữ quen thuộc trong giới lập trình giúp viết mã dễ đọc, dễ hiểu, dễ bảo trì và mở rộng hơn. Viết mã tuân thủ các nguyên tắc Clean code giúp dễ dàng bảo trì, tiết kiệm thời gian khi không phải mất nhiều thời gian để sửa lỗi trong quá trình phát triển mã, đồng thời nâng cao hiệu quả viết mã cho nhóm của bạn.
Nếu bạn có nhu cầu thuê VPS để chạy thử nghiệm dự án hoặc lưu trữ dữ liệu, liên hệ ngay LANIT để được tư vấn chi tiết nhất nhé!
